بررسی شیوه و ادب زیارت امام‌رضا(ع) از زبان حجت‌الاسلام‌والمسلمین رفیعی | به نام امام رضا(ع) گره‌گشایی کنیم
در میان همه ماه‌های قمری، مناسبت‌های ذی‌القعده به‌گونه‌ای مهندسی شده‌اند که بیشترین حس تعلق را به امام رضا (ع) نشان می‌دهند.
به گزارش شهرآرانیوز؛ در میان همه ماه‌های قمری، مناسبت‌های ذی‌القعده به‌گونه‌ای مهندسی شده‌اند که بیشترین حس تعلق را به امام‌رضا (ع) نشان می‌دهند؛ از شروع این ماه با ولادت حضرت فاطمه‌معصومه (س)، خواهر حضرت، گرفته تا یازدهمین روزش که به سالروز ولادت حضرت شمس‌الشموس مفتخر است و نیز بیست‌وسومین روز از این ماه بابرکت که به روز زیارت مخصوص امام رئوف (ع) شهرت یافته است و دل‌ها را از دور و نزدیک زائرالرضا (ع) می‌کند. به این مناسبت و در بررسی برخی آداب و آثار زیارت امام‌رضا (ع) با حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر ناصر رفیعی، عضو هیئت‌علمی جامعه‌المصطفی‌العالمیه و کارشناس مذهبی، گفت‌و‌گو کرده‌ایم.
آداب تشرف به زیارت امام رضا (ع)
مرحوم شیخ‌عباس قمی در مفاتیح‌الجنان، فصلی را به آداب زیارت اختصاص داده است. بعضی از آداب زیارت معنوی است؛ مثل معرفت توفیق الهی و تشکر کردن. برای اینکه زیارت مطلوب باشد، پاره‌ای آداب ظاهری نیز هست؛ مثل اینکه انسان وقتی می‌خواهد به زیارت برود، نیت خود را برای خدا خالص کند. در زیارت امام‌رضا (ع) می‌خوانیم: «خدایا! من به‌خاطر تو به زیارت آمده‌ام» و این یعنی همان خالص بودن نیت و زیارت به انگیزه کسب رضایت خدا و اثرپذیری از امام معصوم (ع). علاوه‌بر این، زیارت باید از مال حلال باشد؛ یعنی از پولی که خمس و زکات آن پرداخت شده است. خوب است انسان با مالی به زیارت برود که در آن هیچ‌گونه حق‌الناسی نباشد.
در مسیر ذکر بگویید
علاوه‌بر این، در زیارت ائمه (ع) سفارش شده است غسل کنیم. در دعای غسل می‌خوانیم: «خدایا! هم خودم و هم قلبم را پاکیزه کن». این نوعی آمادگی برای زیارت است. وقتی در غسل می‌گوییم خدایا برای تو زیارت می‌کنم، احساس آرامش، توبه، استغفار و پاکیزگی به ما دست می‌دهد. همچنین، مستحب است انسان در مسیر زیارت، ذکر بگوید. اینکه هزاران نفر با سر‌های پایین، قدم‌های کوتاه، آرام و با ذکربرلب به یک مقصد در حرکت هستند، بسیار زیباست و آثار تربیتی دارد.
اذن دخول واقعی
پوشیدن لباس نو و تمیز برای مرتب بودن ظاهر و خشوع داشتن در قلب و باطن، نیز از آداب زیارت امام رئوف (ع) است. خشوع یعنی دل شکستن و آمادگی یافتن. اذن دخول هم در هنگام تشرف به آستان امام‌رضا (ع) ضرورت دارد. حتما هم لازم نیست عربی گفته شود، همین که مقابل حرم بایستیم و عرض کنیم یا امام رضا (ع)! آیا اجازه می‌دهید وارد شوم، اذن گرفتن است و اگر دلمان شکست، اذن را گرفته‌ایم، ولی اگر زیباترین زیارت‌های عربی را هم بخوانیم، اما دلمان نشکند، اذن نگرفته‌ایم.
زیارت به لمس ضریح نیست!
بعضی‌ها وقتی وارد حرم امام‌رضا (ع) می‌شوند، اول به‌سمت ضریح می‌روند و جالب آنکه در پاسخ به اینکه زیارت کرده‌ای، اگر دستشان به ضریح نرسیده باشد، می‌گویند نه، زیارت نکردم، درحالی‌که در صحن امام‌رضا (ع) هستند! بوسیدن پاشنه ورودی حرم امام و بوسیدن ضریح، خوب است و ثواب دارد، حتی می‌توانیم ضریح را در آغوش بگیریم، اما به‌شرطی که خلوت باشد و موجب زحمت دیگران نشود.
ضریح شخصی نیست
وقتی انسان وارد حرم‌ها می‌شود، اگر بلد است، بهتر است زیارت‌هایی مثل امین‌ا... و دعای عالیه‌المضامین را بخواند و اگر نمی‌تواند، ذکر یا قل‌هوا... بخواند و صلوات بفرستد و به روح امام‌رضا (ع) هدیه کند. حتما لازم نیست دعا‌های پیچیده و سنگین خوانده بشود. قرائت قرآن در حرم اهل‌بیت (ع)، کمرنگ است که خوب است تقویت شود. علاوه‌بر این، آنها که از باب استحباب بالای سر حضرت نماز می‌خوانند، باید متوقف نشوند و پس از نماز جای خود را به دیگران بدهند. دستمان که به ضریح رسید، آن را شخصی ندانیم و یک ساعت نایستیم، بهتر است کنار برویم تا دیگران هم زیارت کنند.
آثار تربیتی و روحی زیارت امام‌رضا (ع)
زیارت امام رضا (ع) با این آداب و رعایت‌ها، آثار و برکات بی‌مثال دارد؛ نخستین اثر زیارت آن حضرت، تقویت توحید است و اعتقاد ما را به خدا تقویت می‌کند؛ چنان‌که در زیارت ایشان می‌خوانیم: «اللَّهُمَّ إِلَیْکَ صَمَدْتُ مِنْ أَرْضِی»؛ یعنی خدایا! از سرزمین خود که حرکت کردم، تو را قصد داشتم. پالایش روحی و اخلاقی و دست کشیدن از خطا‌های گذشته، دیگر اثر مهم تربیتی این زیارت است، لذا بسیارند آنهایی که با یک‌بار تنفس در هوای حرم، متحول شده‌اند. اساسا باید با حضور در حرم امام رئوف (ع)، حال ما و اعضا و جوارح ما متحول شود.
دوری از امام، دوستی نمی‌آورد!
زیارت امام رضا (ع) باعث افزایش محبت و مودت ما به آن وجود مقدس می‌شود. هرچه بیشتر زائر امام (ع) شویم، محبتمان به ایشان بیشتر می‌شود. تعبیر دوری و دوستی اینجا هرگز مصداق ندارد. از حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) است که فرمودند: ما بر گردن شما حقی داریم که ادای این حق، زیارت ماست. امام کاظم (ع) نیز برای زیارت فرزندشان، علی‌بن‌موسی (ع)، تا هفتاد حج ثواب را برشمرده‌اند که ریشه روایی این تعبیر که «مشهد، حج فقراست» را نشان می‌دهد.
خادمی امام (ع)، به لباس نیست
جمع کثیری از خادمان آستان‌قدس‌رضوی، افتخاری هستند و تا جایی که مطلع هستم، هزاران نفر در نوبت خادمی افتخاری حضرت قرار دارند و چه‌بسیار آرزومندانی که عمرشان، کفاف تحقق این آرزو را نداده است. چه‌بسیار شخصیت‌های سیاسی، علمی، حوزوی و دانشگاهی که لباس خادمی حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) را بر تن کرده‌اند، اما باید توجه کرد که خدمت به حضرت، صرف پوشیدن آن لباس و حضور در حرم و خدمت به زائران امام (ع) نیست.
به عشق امام‌رضا (ع) خدمت کنیم
اینکه یک پزشک، ماهی یک یا چند روز را به ویزیت رایگان بیماران محروم اختصاص دهد و ثواب آن را به محضر امام رضا (ع) تقدیم کند، خادم معنوی امام‌رضا (ع) می‌شود. گره‌گشایی از مردم و رسیدگی به محرومان و ضعفا که جزو سیره امام مهربانی‌ها نیز بوده است، ما را خادم‌الرضا (ع) می‌کند، لذا افراد از اصناف و اقشار مختلف می‌توانند هریک به قدر وسع و توان و استعداد خود، با رسیدگی به فقرا و دردمندان و خدمت به مردم، به‌صورت کلی و عمل به سیره رضوی در این زمینه، خادم معنوی حضرت شمس‌الشموس شوند.
مثل امام رضا (ع) گره‌گشا باشیم
این خدمت و گره‌گشایی، خادمان را شبیه امام (ع) می‌کند؛ چون ایشان که به امام رئوف شهرت دارند، به گره‌گشایی از دیگران و رفع هم‌وغم مردم، اهتمام و توصیه فراوان می‌کردند و می‌فرمودند: «کسی که گشایشی در زندگی مؤمنی ایجاد می‌کند (اعم از مالی، هم‌وغمی، هزینه کردن آبرو و...) خداوند در روز قیامت در کار او گشایش می‌کند». امام رئوف (ع) فراوان در امور مختلف از مردم گره‌گشایی می‌کردند و به آن توصیه کرده، می‌فرمودند: «کسی که باری از دوش دیگران بردارد، خدا روز قیامت بار از دوش او برمی‌دارد».
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
